Nieuwsbrief RIVUS maart 2017

Het waterschap en de gemeenten werken al jaren nauw samen in Rivus-verband om het afvalwaterbeheer af te stemmen en efficiënter te maken, waardoor kosten worden bespaard. De klimaatverandering neemt hiervoor nieuwe uitdagingen met zich mee.

Door meer extremen in het weer hebben we te maken met hogere waterstanden en grotere afvoeren van water in onze rivieren, maar zeker ook (steeds meer) met wateroverlast in stedelijk gebied, droogte en hittestress (problemen die onstaan in stedelijk gebied als gevolg van warmte, kan in steden oplopemn tot 8 graden meer dan buiten de stad).

Kansen en uitdagingen van klimaatverandering in stedelijk gebied
Om kennis te delen, inspiratie op te doen en samen te zoeken naar oplossingen houdt het Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) op donderdag 20 april een symposium over klimaatadaptatie. Wij nodigen u van harte uit hierbij aanwezig te zijn. UITNODIGING EN AANMELDING (pdf, 389 kB)

In het RIVUS-gebied ligt voor vele tientallen miljoenen euro vervangingswaarde onder de grond als het gaat om persleidingen (transportleiding voor rioolwater van een woonkern naar de rwzi) voor rioolwater. Leidingen die ongeveer 150 jaar mee gaan. Maar wat doen we tussentijds om de levensduur te verlengen? Onderhouden? Risicogevallen vervangen? “Moeten we een norm hanteren, net als bij het onderhoud van dijken?”

Woensdag 22 februari was een ruime afvaardiging RIVUS-collega’s te gast in het Deventer Stadhuis om ervaringen te delen. Fred Beukema (Waterschap WDODelta), Ronnie Walraven (gemeente Zwolle) en Peter Nijboer (gemeente Deventer) gaven presentaties over toe te passen onderhoudsmanagement, calamiteitenplannen en risico-inventarisaties.

Alleen het Waterschap heeft in het WDODelta-gebied al 145 leidingen liggen – goed voor circa 450 kilometer. 35% daarvan is ouder dan 35 jaar. Gezamenlijke vervangingswaarde: 135 miljoen euro.

Vervangen, bebouwing, normering?
De presentaties brachten verschillende vragen naar voren. Gaan we belangrijke leidingen met hoog risico vervangen? Steden breiden zich uit, vinden we bebouwing op leidingen acceptabel? Waarop Auke de Ridder het samenvatte: moeten we niet een norm hanteren, net als bij het onderhoud van dijken?”

Inzichtelijke beheergegevens
Pasklare antwoorden op deze vragen kwamen er niet deze middag. Wel lopen er allerlei initiatieven in het RIVUS-gebied. Zo heeft Deventer heeft al flinke stappen gemaakt met het inzichtelijk maken van de beheergegevens van de belangrijkste persleiding. Peter Nijboer: “Met camera en radar hebben we alle appendages op een hoofdpersleiding in de stad kunnen inventariseren. Wat ligt er en waar? Nu kunnen we bepalen welke appendages vervangen moeten worden en welke niet. Want met het digitaliseren van de gegevens van één leiding zijn er we er nog niet. Onderhoud moet risico gestuurd ingeregeld worden en overige leidingen moeten ook nog beter in beeld gebracht worden.”

Kun je jezelf kort introduceren?
Ik ben werkzaam bij de gemeente Kampen als adviseur water en riolering bij het team Ontwerp & Inrichting. Binnen deze functie werk ik aan diverse taken op het gebied van riolering en water. Het opstellen van BRP (basisrioleringsplan)’s, het maken van waterparagrafen en het opstellen van een meerjarenprogramma groot onderhoud zijn slechts enkele onderdelen waar ik aan werk. Sinds 1 februari vervul ik daarnaast ook de functie van programma-adviseur bij RIVUS.

Als medewerker van de gemeente Kampen ben ik al langere tijd betrokken bij RIVUS. Ik ben lid van het afvalwaterteam West en heb in diverse expertteams gezeten. Ook heb ik namens de gemeente Kampen deelgenomen aan de beleidstafel. Bij de volgende vergaderingen zal ik bij de beleidstafel aanschuiven als programma-adviseur. Omdat ik niet met twee petten op aan deze vergaderingen kan deelnemen, zal ik de taken die ik had voor deze beleidstafel overdragen aan mijn collega Jan van den Berg.

Hoe zie je jezelf in de rol van programma-adviseur?
Het voordeel is dat ik al langere tijd betrokken ben bij RIVUS. De rol van programma-adviseur is toch anders dan de bijdrage die ik tot nu toe heb geleverd aan het AWT-West en de expertteams. Ook zie ik dat de rol enigszins is veranderd ten opzichte van de invulling die Mark Heideveld en Henk Borgmeier eraan hebben gegeven. Mark is destijds betrokken geweest bij het opstellen van het programma 2013-2015 en Henk bij het programma 2016-2020. De nadruk van de rol van programma-adviseur ligt nu voornamelijk op de implementatie van de producten en het ondersteunen van de platforms en projecten.

Ondanks dat ik al vanaf het begin betrokken ben bij RIVUS wil ik de komende periode gebruiken om een goed beeld te krijgen van de voortgang van de diverse platforms en projecten en de implementatie van de opgeleverde producten. Daar waar mogelijk wil ik dan ook de komende tijd aanschuiven bij een AWT, Platform of project.

-waarom gaan de RIVUS partners meten aan de riolering?
We willen het werkelijk functioneren van de waterketen (rioolstelsel en zuivering) inzichtelijk maken. Voorheen werden er vaak op basis van aannames maatregelen genomen, simpelweg omdat er te weinig werd gemeten in de riolering. Nu we met betere meetapparatuur en via telemetrie (meten op afstand) meer en betere meetdata kunnen produceren, liggen er veel kansen. We kunnen nu de voorgestelde maatregelen beter verantwoorden/uitleggen en beter en directer reageren op incidenten en calamiteiten. Daarnaast zien we hoe het (afval)water werkelijk stroomt. Dit alles geeft kostenbesparing, verminderd de kwetsbaarheid in beheer en vergroot de waterkwaliteit.

Daarnaast kunnen we voorzichtig beginnen met het sturen van afvalwater-stromen. Hierbij wordt water in het riool gescheiden in schoon- en vuil regenwater op basis van de metingen. Dit schoon regenwater proberen we daarmee meer in het gebied te houden in plaats van af te voeren naar de zuivering. Dit bespaart pomp- en zuiveringskosten.

- de partners hebben toch al sinds jaar en dag rioolstelsels in beheer, hebben zijn nooit gekeken naar het functioneren van de riolering?
Zoals ik aangaf zijn de huidige technische ontwikkelingen zover dat nu op afstand beter en sneller gemeten kan worden. Hiervoor hebben we binnen RIVUS voor elke zuiveringskring (gebied waarvan het rioolwater wordt gezuiverd op één rwzi) een meetnetwerk opgezet op de zuivering en in de riolering. Door gezamenlijk (gemeente en waterschap) de meetgegevens te analyseren met jaarrapportages krijgen we gezamenlijk inzicht. Hiermee kun je een optimalisatie van de waterketen bewerkstelligen. Op deze schaal (heel RIVUS) is dat grote winst en vrij uniek in Nederland.

- wat doen jullie  met het resultaat?
Voor alle zuiveringskringen zijn nu meetplannen opgesteld waarin in elk geval een aantal basis informatiebehoeften zijn omschreven. Die zijn in elk meetplan gelijk. In sommige meetplannen zijn er nog extra informatiebehoeftes omschreven. Voor deze basis behoeften zijn nu formats opgesteld, waarmee de rapportages van de metingen gelijk zijn. Hiermee kunnen we de resultaten makkelijker vergelijken en leren van elkaar. Deze resultaten kun je gebruiken om gezamenlijk in gesprek te gaan om de waterketen te optimaliseren op basis van werkelijk functioneren.

- hoever zijn jullie met meten? 
Dit jaar willen we beginnen met het opstellen van jaarrapportages, eind dit jaar al willen we een evaluatie uitvoeren, met de vraag “zitten we op de goede weg met meten?” Waarom zo vroeg? Omdat we het meten nog moeten leren. Wat zien we? Hoe moet in de getallen uiteggen? Zijn de metingen voldoende betrouwbaar? Dat soort vragen speelt erg op dit moment.

- is het een geautomatiseerd systeem?

ja

- is het uniform voor alle partners?
Uiteindelijk willen we naar een open meetnetwerk waarin we bij elkaar in de waterketen kunnen meekijken en op basis van dezelfde (betrouwbare) metingen het functioneren bespreken. Misschien moeten we straks zover gaan dat de we de metingen openbaar maken, om zo transparant mogelijk te zijn naar onze klanten (burgers en bedrijven)

Maar zover is het nog niet, de eerste stap is zorgen voor betrouwbare meetgegevens om het werkelijk functioneren met elkaar te bespreken!